Want de tulp kwam hier al terecht in de 11^de eeuw, 5 eeuwen vroeger dan bij onze noorderburen. Istanboel is dus naast een fenomenale historische schatkamer ook een echte tulpenstad.

’s Werelds mooiste Skyline

Of je nu in de eeuwenoude straten wil verdwalen, afdingen in de Grote- of de Egyptische Bazaar of iconische monumenten wil bezoeken, in Istanboel kan het allemaal. Ik zie er prachtige architectuur, maar ook moderne kunstgalerijen, gezellige cafés, dito restaurants en vooral een bijzonder levendige sfeer.

Voeg daar nog een van ’s werelds mooiste skylines met ontelbare moskeeën en een veelvoud aan minaretten aan toe en je hebt je handen vol voor een paar dagen. Vermijd de weekends want al vanaf de zon opkomt boven de Bosphorus, die Istanboel doormidden splijt en twee continenten van elkaar scheidt, fladderen er meer toeristen dan duiven rond in de oude stad.

De Big Five

Voor ik het drukke verkeer induik heb ik een stevige Turkse koffie nodig. Soms lijkt het alsof ik in een videogame zit, een ongeorkestreerd schouwspel van toeterende auto’s, gele taxi’s, brommertjes en voetgangers die op goed geluk de straat oversteken. Met 17 miljoen inwoners is dat dagelijkse kost. In de autoluwe oude stad is het een stuk aangenamer, vooral in de week wanneer ook de voetgangersfiles afnemen en je rustig kan rondstrollen om de vele wonderen van het historische stadsdeel te ontdekken.

De oproep tot gebed galmt door de ijle ochtendlucht en herinnert aan de diepgewortelde religieuze tradities. Kerken en moskeeën staan hier broederlijk naast mekaar. Nog geen steenworp verder vind ik hipstercafés en trendy shops. Het is een oneindig touwgetrek tussen traditie en vernieuwing. Maar geen trip naar Istanboel is compleet zonder een bezoek aan de big 5: de Aya Sofia, de Blauwe Moskee, De Galata Toren, Topkapi Paleis en de Cystern Basiliek.

De Aya Sofia

Als de muren  van de Aya Sofia konden praten, zouden ze zomaar even 1500 jaar geschiedenis uitbraken. Oorspronkelijk was het een Byzantijnse kerk, die in de 15^de eeuw, na de verovering van Istanboel door de Ottomanen, een moskee werd. Van 537 tot 1453, toen Istanboel nog Constantinopel heette, was het de grootste kathedraal ter wereld. Nadien stond nota bene deze kerk model voor alle toekomstige moskeeën.

De Aya Sofia werd gebouwd in amper zes jaar, wat zeker voor die tijd, als een mirakel werd aanzien. Er zijn o.a. nog twee orthodox christelijke mozaïeken te bewonderen, een wenszuil en de loge van de sultan en de keizerin. Maar het is vooral een architectonisch hoogstandje dat vandaag een van de beste bewijzen is van het rijke culturele erfgoed van Istanboel.

De Blauwe Moskee

De Blauwe Moskee, ook bekend als Sultan Ahmet Moskee, is minstens even populair als de Aya Sofia, maar werd bijna 1100 jaar later gebouwd. Wat de moskee heel herkenbaar maakt zijn de zes minaretten. Als je nekpijn wil vermijden moet je niet in het weekend gaan, want boven de massa uit kan je dan enkel de koepels bewonderen, die uiteraard waanzinnig mooi zijn.

Door de week heb je meer kans om alles in detail te bekijken, zoals de beroemde blauwe Iznik tegels die de moskee haar naam gaven en de sierlijke mihrab, of gebedsnis. Net zoals in andere moskeeën en paleizen zie ik overal tulpafbeeldingen in de mozaïeken, dé nationale bloem. De Blauwe Moskee is een soort stadsicoon dat zich als geen ander profileert in de skyline van Istanboel.

De Basilica Cisterne

Nog een schat uit het Byzantijnse rijk is de Cistern Basiliek, voor mij het meest verrassende hoogtepunt van de stad. Mijn mond valt open als ik afdaal in de gigantische, ondergrondse ruimte met maar liefst 336 zuilen. Deze 6^e eeuwse wateropslagplaats lijkt op een verzonken paleis, alsof reuzen er hun geheime clubje hadden. Het water werd via een aquaduct aangevoerd van het op 19km gelegen Belgradowoud. Er kon zomaar even 80.000 kubieke meter drinkwater opgeslagen worden voor de toenmalige keizer en zijn gevolg. Het lijkt op een surrealistisch decor, de belichting zorgt voor extra magie.

Het verbaast me dan ook niks dat er veel films werden opgenomen, waaronder ‘Inferno’ met Tom Hanks en de James Bond film ‘From Russia with love.’ De cistern ligt onder de Hippodroom, wat een van de oudste plekken van de stad is. Deze voormalige arena voor wagenrennen en belangrijke ceremonies, nu een enorm plein, werd gebouwd in 324 voor Christus. De indrukwekkende zuil van keizer Constantijn, een van de weinige Romeinse overblijfselen, de fantastisch bewaarde Egyptische obelisk met hiërogliefen en een elegante fontein zijn hier de belangrijkste bezienswaardigheden.

Het Topkapi Paleis

De vele musea en unieke monumenten maken van Istanbul een soort historische krachtcentrale. Het Topkapi paleis, gebouwd in 1465, ooit de weelderige residentie van de Ottomaanse sultans, siert al eeuwen de oever van de Bosphorus. De sultans verbleven er in het aangename gezelschap van  hun riante harem, die vaak bestond uit zo’n 300 concubines. Het Topkapi Paleis is dus een stille getuige van eeuwen van intriges, uitzonderlijke weelde, politieke machtsstrijd en geheime romances.

Het paleis heeft vier courtyards met elk een eigen functie en prachtige tuinen. Vandaag is het een populair museum dat massa’s bezoekers lokt. In de schatkamer zie ik zeldzame voorwerpen die de extreme rijkdom van de sultans etaleert, een fascinerende collectie van spectaculaire juwelen. De beroemde ‘Topkapi dolk’ die ik nog ken van de gelijknamige film en ’s werelds tweede grootste diamant (86 karaat), de lepelmakersdiamant, zijn de blikvangers.

 De Galata Toren

Genesteld in de levendige Karaköy wijk kijkt de Galata Toren met tijdloze elegantie uit op de stad. Gebouwd in de 14^de eeuw heeft de 67m hoge toren de overgang van het Byzantijnse- naar het Ottomaanse rijk meegemaakt en heeft er intussen een lange en gevarieerde carrière op zitten: van wacht- tot vuurtoren, een sterrenwacht en zelfs een gevangenis. V

ia een stenen wenteltrap beland ik op het uitkijkplatform waar ik beloond word met een fenomenaal uitzicht op Istanboel met al zijn architecturale pareltjes. Het is al eeuwenlang een oriëntatiepunt in de wirwar van straatjes die dit deel van Istanboel karakteriseren. De buurt errond is druk maar erg gezellig, met veel shops, bars en restaurants.

Modern Istanboel

Afspraak aan de Kabatas Pier, waar ik gezwind een super modern jacht opstap voor een tocht van 2u op de Bosphorus. De vele paleizen en moskeeën glijden er als op een catwalk aan me voorbij. Het is heel bijzonder om op de scheidingslijn tussen Europa en Azië te balanceren, die slechts een brug van mekaar verwijderd liggen. De oudste en meest legendarische is de Galatabrug, van waarop vissers hun lunch uit de river proberen te hengelen. Een heel andere buurt is de Galataport, waar de cruiseschepen aanleggen.

De wijk errond is bijzonder trendy en helemaal gewijd aan kunst, cultuur, design, mooie boetieks, en een boel goeie restaurants zoals ‘Muutto’, waar ik Turkse tapas eet met een moderne twist. Nog meer hedendaagse pracht vind ik in het volledig hernieuwde Atatürk Cultural Center (AKM). Ik ben uitgenodigd op de opening van het prestigieuze wereld symposium voor koormuziek. Maar het gebouw alleen al is een must.

Turkse Tulpen

Weinig mensen weten dat de tulp vanuit Kazachstan in de 11^de eeuw al in het toenmalige Constantinopel terecht kwam. De tulp zoals we die nu kennen is dus afkomstig uit Turkije. Onze noorderburen maakten er pas kennis mee in de 16^de eeuw. Een eeuw vroeger kende deze bloem haar hoogtepunt in het Ottomaanse rijk. Het was een teken van extreme rijkdom, een echt statussymbool. Vandaag is het nog steeds de nationale bloem van Turkije. Ik zie dan ook afbeeldingen van tulpen in moskeeën en paleizen, op tapijten en op muntstukken. Zelfs de theeglaasjes zijn tulpvormig. Niemand in Europa kende deze bloem, want er was een streng verbod op export.

Tot sultan Süleyman in de 16^de eeuw een uitzondering maakte en een Oostenrijks diplomaat een paar bollen cadeau deed. De rest is geschiedenis. Het zijn wel de Nederlanders die de tulp eeuwige roem bezorgde. Tulp komt trouwens van het Perzische woord tulipán, wat tulband betekende en met een beetje fantasie kan je dat er inderdaad in zien. In april is er een tulpenfestival in Istanbul en zie je ze letterlijk overal. Er zijn ook tulpenparken zoals Emirgan, dat aan Keukenhof doet denken en elk jaar massa’s toeristen trekt. De tulp is hier niet zomaar een bloem, het is het symbool van de Turkse cultuur.

Eetcultuur

Buiten een thee-en koffieobsessie, want beide drankjes vloeien door de aders van elke Turk, is er ook een echte eetcultuur in Istanboel. Calorieën tellen niet als je in deze stad verblijft, want het eten is even verleidelijk als de Grote Bazaar met al haar lichtjes en felle kleuren. Samen met de gezellige drukte en de adembenemende bezienswaardigheden is tafelen vaak de reden waarom mensen terugkomen. Van lekkere kebabs en heerlijke mezze tot gastronomische hoogstandjes in super trendy restaurants, zoals de hippe ‘Divan brasserie Fuaye’ in het AKM, of ‘Serenita’, waar een vrouwelijke chef de plak zwaait.

Mijn smaakpapillen maken geregeld vreugdesprongetjes, want sinds 2022 telt Istanboel zomaar even 53 restaurants met een Michelinvermelding. Nog een leuke plek voor foodies is de Galatabrug, waar je net als op de oude legendarische brug heerlijk vis kan eten en waterpijp roken. Zoetigheden zijn niet meteen mijn ding, maar zijn hier wel ontzettend populair. Baklava en Turkish delight horen bij Istanboel als suiker in een te sterke Turkse koffie. Een ding is zeker, Istanboel verken je stap per stap maar vooral ook hap per hap.