Zoals elk jaar in april, wanneer het sneeuwdek het dikst is, voerde het team van Matthias Huss, hoofd van de Zwitserse glaciologische dienst Glamos, een meetcampagne uit op een vijftiental Zwitserse gletsjers. De situatie is voor het tweede opeenvolgende jaar kritiek, stelt de deskundige in de Duitstalige krant Sonntags-Zeitung.
Alarmerende metingen en een significant sneeuwverlies
Terwijl de hoeveelheid sneeuw die de Zwitserse gletsjers dit jaar bedekte ongeveer 30% onder het gemiddelde van de laatste tien jaar lag, “zijn er zelfs regio’s met een tekort dat oploopt tot 50%,” zei Huss.
Onrustwekkende voorspellingen voor komende zomer
“Dit leert ons dat de omstandigheden voor de komende zomer momenteel slecht zijn. Maar we kunnen niet zeggen of we dan opnieuw recorddooi zullen hebben,” zei Huss. Alles hangt af van de temperaturen die eraan komen.
De cruciale rol van het sneeuwdek voor de gletsjers
Het sneeuwdek is van dubbel belang voor de gletsjers, want het zorgt er zowel voor dat ze zich kunnen ‘voeden’ als van een beschermende laag in de zomer. Voor het eerst werden dit jaar sneeuwbedekkingsmetingen uitgevoerd op een gletsjer op een hoogte ongeveer 4.100 meter . “We hadden een sneeuwdek van 0 cm. Er was echt helemaal niets,” zegt Huss. De situatie is “ernstig voor gletsjers als er, zelfs op 4.000 meter, tegen het einde van de winter geen sneeuw ligt”.
Uitzonderlijk warme jaren
Volgens de Wereldorganisatie voor Meteorologie (WMO) van de Verenigde Naties zijn de afgelopen acht jaar de warmste jaren ooit gemeten en was de wereldwijde gemiddelde temperatuur in 2022 1,15°C hoger dan in het pre-industriële tijdperk (1850-1900).
Recorddooi
In de Alpen smolten de gletsjers in recordtempo door een combinatie van een dun sneeuwdek in de winter, de aanvoer van stof uit de Sahara in maart 2022 en de hittegolven tussen mei en begin september. In Zwitserland was de situatie bijzonder dramatisch, met gletsjers die tussen 2021 en 2022 zo’n 6% van hun ijsvolume verloren, tegen een derde daarvan tussen 2001 en 2022.
De gevolgen van de verdwijning van de gletsjers
Het verdwijnen van de gletsjers is een “symbool van klimaatverandering,” zei Huss, maar hun verdwijning zal ook heel wat gevolgen hebben voor de mens, op het vlak van toerisme en natuurrampen, maar ook op langere termijn, omdat ze rivieren en hydro-elektrische stuwdammen voeden. Een belangrijk deel van het water dat de Rhône en de Rijn voedt tijdens hete en droge zomers, is afkomstig van de Alpengletsjers, waardoor we beter opgewassen zijn tegen droogtes in de zomer.
Maar Huss geeft de hoop niet op. “Als we erin slagen om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C of 2°C, kunnen we nog ongeveer een derde van het volume van de Alpengletsjers redden,” zegt hij. “Maar als de klimaatverandering de vier graden overschrijdt, zullen de gletsjers tegen 2100 bijna volledig verdwijnen,” besluit hij.
